Τι ήθελε να πει η ψυχολογία;

Ήδη θα έχετε παρατηρήσει ότι σε αυτή τη νέα μας διαδικτυακή προσπάθεια αρκετά από τα θέματα που μας προβληματίζουν απαιτούν ίσως περισσότερη ανάλυση από αυτή που καταγράφεται στις αναρτήσεις μας, πράγμα που σημαίνει ότι σε ένα άρθρο όπως αυτά που θα συνατήσετε εδώ δεν είναι σκοπός η πλήρης (υπερ)ανάλυση ενός θέματος, αλλά η ουσία αυτού όπως τουλάχιστον την εκλαμβάνουμε εμείς.


Ένα από τα θέματα που δεν μπορούν να εξαντληθούν σε ένα άρθρο είναι ο κλάδος της ψυχολογίας. Το ερώτημα που θέτω είναι: είναι η ψυχολογία επιστήμη; Διδάσκεται στα πανεπιστήμια, αποτελείται από σύνολο γνώσεων και έχει και αυτή μεθοδικότητα και βασικές αρχές. Αρκούν όμως αυτά για να της αποδοθεί ο όρος "επιστήμη" έστω στα πλαίσια των κοινωνικών επιστημών στα οποία κι επίσημα συγκαταλέγεται;

Ο ορισμός της επιστήμης αναφέρεται συνοπτικά σε δύο βασικά πράγματα: την έρευνα και τη γνώση. Αρχές που απαρτίζουν τις βάσεις μεθοδολογίας για το σύνολο επιστημών όπως η φυσική, η γεωλογία, η βιολογία κτλ. οι φυσικές δηλαδή επιστήμες η κάθεμια με ξεχωριστό αντικείμενο. Μπορεί τελικά η ανθρώπινη ψυχολογία να αποτελέσει αντικείμενο έρευνας ώστε να παραχθούν βάσιμα συμπεράσματα αντίστοιχα με αυτά που μέσω λογικών αποδείξεων προκύπτουν από τις φυσικές επιστήμες; Είναι αρκετές οι θεωρίες του Φρόυντ για να εξηγήσουν επακριβώς την πολυπολοκότητα του ανθρώπου;

Η απάντηση είναι τη στιγμή που μιλάμε σαφέστατα αρνητική καθ' ότι ο άνθρωπος σαν οντότητα από ψυχικοπνευματικής άποψης είναι πολύ πιο σύνθετος και δυσκολονόητος σε σχέση με την έρευνα του φυσικού περιβάλλοντος ή των μαθηματικών. Ένα απλουστευμένο παράδειγμα είναι η σύγκριση μιας ανθρώπινης ενέργειας με τη ρίψη ενός βοτσάλου σε μια λίμνη. Το βότσαλο έπεσε στη λίμνη αφού του ασκήθηκε δύναμη από άλλο σώμα και εν συνεχεία βυθίστηκε στο νερό της λίμνης σύμφωνα με τους αποδεδειγμένους κανόνες της φυσικής. Αντίθετα, μια οποιαδήποτε ενέργεια/πράξη ενός ατόμου ποτέ δεν μπορείς να υποστηρίξεις με σιγουρία αντίστοιχη αυτής των φυσικών επιστημών (που διαθέτουν πάντα αιτιολόγηση των θεωριών τους εκτός εξαιρέσεων) από τι προήλθε. Μπορείς μονάχα να υποθέσεις.
_______________


Χαρακτηριστικά σε ένα από τα γνωστότερα site όσον αφορά τη ψυχολογία στην Ελλάδα (http://www.psyhologia.gr/) εκφέρεται ακριβώς ο ίδιος προβληματισμός: "Αν στα μαθηματικά και τη φυσική έχουμε να κάνουμε με αριθμούς και εξισώσεις, αν στη βιολογία και την ιατρική κατ' επέκταση έχουμε να κάνουμε με τη φυσιολογική λειτουργία και τη χημεία ενός οργανισμού, στην ψυχολογία έχουμε να κάνουμε με τόσους πολλούς παράγοντες που επηρεάζουν το πώς ενεργούμε καθημερινά, που πραγματικά είναι πολύ δύσκολο να στηριχτούν με έναν τρόπο...".

Δεν μπορούμε τώρα να γνωρίζουμε αν ποτέ θα "αποκωδικοποιηθεί" ο άνθρωπος σε βαθμό τέτοιο ώστε να μπορεί να "διαβαστεί" από μια επιστήμη όμως αυτή τη στιγμή θέτω ερωτηματικό στο κατά πόσο μπορούμε να συμπεριλαμβάνουμε την ψυχολογία στις επιστήμες.

Υ.Γ. Δεν αμφισβητώ φυσικά έννοιες, θεωρίες και διδασκαλίες της ψυχολογίας, ούτε ακόμα τη χρησιμότητα της στη σύγχρονη εποχή και την ανάγκη βελτίωσης της. Προς αποφυγή παρεξηγήσεων...